Biografija

Abstrakt:

Akademik Galib Šljivo potiče iz rudarske porodice Muhameda Šljive, zaposlenog u Rudniku Kukavice kao jamski kopač koji je prerano preminuo uslijed povreda na radnom mjestu 1939. godine. Njegova porodica koju su činili osim supruge Šerife još sinovi Galib i Mustafa-Mujo Šljivo ostali su nezbrinuti, pa se majka Šerifa preudala za Šerifa Polutka u selu Vran Potok kod Goražda koji je imao tri kćeri; u takvim okolnostima Galib je smješten u Vakufski dom u Sarajevu, 1939. godine i tu je ostao sve do završetka učiteljske škole 1950. godine. Bio je uspješan đak. U prilikama koje se vladale, zbog nedostatka učitelja, svi svršeni učenici su odmah raspoređeni u osnovne škole u Bosni i Hercegovini tako da je sa nepunih 17 godine raspoređen u Maglajce srez Bosanska Dubica. Vanrednim školovanjem uspio je završiti VPŠ u Sarajevu na grupi historija i geografija, potom historiju na Filozofskom fakultetu u Beogradu, gdje je vanrednim studiranjem završio postdiplomske studije iz oblasti Istočno pitanje. Doktorirao je na istom Fakultetu 1975. godine. Od 1977. godine primljen je na Pedagošku akademiju u Banjaluci u zvanju redovnog profesora za predmete Opšta historija novog vijeka i novijeg doba. Dvije godine kasnije imenovan je za direktora novoosnovanog Instituta za historiju Banjaluka. Na banjalučkom univerzitetu u dva mandata obavljao je poslove prorektora za nastavu. U dvije uzastopne godine obavljao je dužnost predsjedavajućeg Saveza istorijskih društava SFR Jugoslavije.

 

Ključne riječi: Galib Šljivo, Brčigovo, Sarajevo, Muhamed Šljivo, Šerifa Alić, Šerif Polutak, Vakufski dom u Sarajevu, Reufbeg Đonlagić, Foča, Slatina, Vranpotok,Donja Bukovica, Brezovo Polje, Brčko, Orahova, Beograd, Beč, Berlin, Zürich, Adilbeg Zulfikarpašić, Banjaluka, Radovan Samardžić, Hazim Šabanović, Orašje, VPŠ Sarajevo, Filozofski fakultet Beograd.
Po završetku učiteljske škole, 30. juna 1950. godine, radio je kao učitelj u mnogim mjestima Bosne i Hercegovine. Započeo je u Osnovnoj školi Maglajci (srez Bosanska Dubica) školske 1950./1951. godine. Onda, Petorazrednoj osnovnoj školi Orahova (srez Bosanska Dubica) školske 1952./1953. godine, te Osnovnoj školi Toholji (u kojoj je samo jednu noć prenoćio) i Osnovnoj školi Slatina (srez Foča) školske 1952.-1953. godine. Od 1. septembra 1953. do 31. avgusta 1954. godine, u sklopu obaveznog služenja vojnog roka, Galib Šljivo je završio školu rezervnih oficira zemaljske artiljerije, nakon čega je dobio čin rezervnog artiljerijskog potporučnika.
Po završetku vojnog roka, radio je kao učitelj u Osnovnoj školi Ulice školske 1954./1955. godine, te Petorazrednoj osnovnoj školi Brka (srez Brčko) 1955./1956. i Osnovnoj školi Donja Bukovica (srez Bijeljina) školske 1956./1957. godine. Od školske 1957./1958. do 31. avgusta 1961. godine radio je na mjestu direktora Osmogodišnje škole u Brezovom Polju (srez Brčko) i predavao istoriju i geografiju. Potom je od 1. septembra 1961. do 31. avgusta 1963. godine bio direktor Osmogodišnje škole u Orašju. Za to vrijeme je vanredno završio studije na Filozofskom fakultetu, pa je, po završetku filozofskog fakulteta, u zvanju profesora srednje škole, postavljen je na mjesto direktora Gimnazije 1. septembra 1963., a potom Školskog centra u Orašju i predavao je istoriju.
Školske 1972./1973. izabran je u zvanje profesora više škole Pedagoške akademije u Banjaluci, pa je u svojstvu spoljnjeg saradnika predavao predmete: Opšta istorija starog i srednjeg vijeka, Istorija jugoslavenskih naroda u srednjem vijeku i Metodika nastave istorije na Pedagoškoj akademiji u Banjaluci. Od 1. aprila 1977. godine stalno je zaposlen na Pedagoškoj akademiji u Banjaluci u zvanju profesora više škole na nastavnim predmetima: Opšta istorija novog vijeka i savremenog doba, Istorija jugoslovenskih naroda novog vijeka i savremenog doba i Metodika nastave istorije. Od 1991. godine na Pedagoškoj akademiji u Banjaluci izvodi nastavu Opšte istorije novog vijeka sa savremenom istorijom u zvanju redovnog profesora univerziteta.
Uporedo sa pedagoškim radom, dr. Galib Šljivo se neprekidno bavio radom na naučnoistraživačkim projektima. U toku 1979. godine vodio je organizacione poslove za osnivanje Instituta za istoriju u Banjaluci, pa je od početka njegovog rada, 1. novembra 1979., bio njegov direktor sve do 1992. godine. Ostvarujući naučnoistraživačke poslove, dr. Galib Šljivo je dobio naučno zvanje: prvo viši naučni saradnik, a od 1984. godine i najviše naučno zvanje naučni savjetnik, što odgovara zvanju redovnog profesora univerziteta.

Za svoj rad je više puta nagrađivan i odlikovan. Nagrađen je za vanredne rezultate u nastavnom radu i upravljanje Osnovnom školom u Slatini 1953. godine i Osmogodišnjom školom u Brezovom Polju, uzastopno za 1959., 1960. i 1961. godinu, te dva puta za upravljanje Gimnazijom i Školskim centrom u Orašju. Uručena mu je Plaketa SO Orašje za 1967. godinu. Odlikovan je Ordenom rada sa srebrnim vijencem 31. decembra 1973. godine. Za djelo Bosna i Hercegovina 1813.-1826. dodijeljena mu je 17. aprila 1986. godine Nagrada Veselin Masleša u 1986. godini kao društveno priznanje za radove u oblasti istorijskih nauka. Skupština opštine Banjaluka dodijelila mu je 8. aprila 1990. godine Nagradu Veselin Masleša za stvaralački doprinos socijalističkom razvoju nauke umjetnosti i kulture.
Bio je u dva mandata predsjednik Udruženja univerzitetskih i drugih naučnoistraživačkih radnika Bosanske krajine, onda predsjednik Saveza univerzitetskih radnika Bosne i Hercegovine u dva mandata, potom član Predsjedništva univerzitetskih radnika Jugoslavije, i na kraju, predsjednik Saveza istoričara Jugoslavije u dva mandata.
Na Univerzitetu “Đuro Pucar Stari” u Banjaluci obavljao je dužnost predsjednika Izvršnog odbora, bio član više stalnih komisija, a od 1987. do 1992., kada je smijenjen, iako mu je bio u toku drugi mandat, bio je prorektor za nastavu.
Godine 1990., predložen je za dopisnog člana Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine. U veoma opširnom referatu, koji su 5. septembra 1990. godine napisala dvojica akademika koje je imenovalo akademijino Odjeljenje društveno istorijskih nauka koji su na početku izvještaja konstatovali da su: “Imali čast da s Vaše strane budemo zamoljeni da napišemo referat o profesoru dr. Galibu Šljivi, koji je predložen za izbor za dopisnog člana Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine.” Referat su zaključili: “U ovom referatu kratko su prikazane samo neke od rasprava i studija dr. Šljive. Kad bi se prikupile ujedno, one bi sigurno sačinile nekoliko knjiga koje bi bile veoma korisne za bolje poznavanje unutrašnjih prilika i međunarodnog položaja Bosne i Hercegovine u XIX veku. Ovde je potrebno naglasiti samo to da među njima nema nijedne koja nije napisana na osnovu nepoznate arhivske građe, koja ne donosi obilje novih rezultata i koja se sasvim pouzdano ne drži okvira svega onoga što je poznato i u našoj i u svetskoj istoriografiji o prilikama na Balkanu u XIX veku.
Na osnovu svega što je u ovom referatu sasvim kratko izloženo može se zaključiti da je dr. Galib Šljivo neobična pojava u savremenoj jugoslovenskoj istoriografiji. Najvećim individualnim angažovanjem, istražujući takoreći svaki dostupni dokumenat, i u zemlji i u inostranstvu, on je ostvario veliko pregnuće da ispita i opiše istoriju Bosne i Hercegovine u XIX veku i da tu istoriju sačini od svih onih podataka koji mogu imati svoje značenje za političku, društvenu, ekonomsku i kulturnu istoriju. Ovde treba posebno naglasiti da u njegovim zgusnutim knjigama i studijama i pored toga nema suvišnih i nagomilanih podataka, jer je on našao stil izlaganja da prikaže svaku pojedinost u njenom pravom osvetlenju i istinskom značenju, tako da ona zauzima ono mesto koje joj u stvari pripada. Na taj način istorijska nauka Bosne i Hercegovine, a i Jugoslavije u celini, dobila je istoričara ne samo velike vrednoće i istinskih naučnih kvaliteta koji se retko nalaze.
Pisci ovog referata ne rade ovaj posao prvi put. Ovog puta, međutim, oni su zaista u situaciji da podnesu Akademiji nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine najsvesrdniji predlog da dr. Galiba Šljivu, naučnog savetnika, profesora i direktora Instituta u Banjaluci, izabere za svog dopisnog člana.”

Od tada, dakle, od 1990. godine, dr. Galib Šljivo objavio je sedam novih historijskih monografija i preko sedamdeset studija, članaka i kraćih radova. Galib Šljivo nijednog trenutka nije prestao sa naučnoistraživačkim radom. Ukoliko se letimično pogledaju samo naslovi njegovih monografija odmah će se uočiti njegovo nastojanje da izuči historiju Bosne i Hercegovine u posljednjem stoljeću osmanske historije, u čemu je u potpunosti uspio. Do Galiba Šljive, historija s kraja osamnaestog i devetnaesto stoljeće bila je malo poznata, njegovim radovima, pak, ona je postala najpoznatija.

Kad se njegovi radovi sagledaju u cjelini, nema nikakve sumnje u to, da su, oni su svi, bez izuzetka, urađeni na historijskim izvorima prvog reda – i tako predstavljaju veliki doprinos historiji Bosne i Hercegovine, historiji balkanskih država i historiji Evrope.

Posebno su značajne njegove monografije pod naslovom Bosna i Hercegovina poredane hronološkim redom od 1788. do 1869. godine, koje čine jednu cjelinu, jednu ediciju, urađene su po hronološkom odvijanju događaja, dakle, jedinstvenim metodom u bosanskoj i hercegovačkoj historiografiji. S obzirom na to da je autor obavio naučnoistraživački rad u arhivima u Bosni i Hercegovini, ali i u susjednim državama, a posebno u Beču i Berlinu, on je tragao za podacima u svim relevantnim riznicama dokumenata. Iz fusnota se da utvrditi da je proučio zaista veliki broj fondova i tragao za svakim podatkom koji bi mogao biti značajan za historiju Bosne i Hercegovine.